افزايش وزن و تجمع چربي زايد در بدن از جمله معضلاتي است که دامن گير انسان امروزي است و براي فرار از اين گرداب نيز به جاي پرداختن به تمرينات هوازي سالم و به جاي کاستن از ميزان کالري ورودي بدن در اغلب موارد به روش هاي نه چندان کارآمد و از دم تجاري و بازاري که سودجويان مترصد فرصت امروزه چپ و راست از خودشان در مي کنند پناه مي بريم.

قندهاي رژيمي! نوشابه هاي رژيمي! ساندويچ هاي رژيمي! گن هاي لاغري زنانه و حتي مردانه! دستگاه ها و کمربندهاي ويبراتور! قرص هاي ده کاره لاغري! سونا و غيره و غيره که امروزه با آب و تاب در مورد آنها نيز چپ و راست آگهي به خورد مردم مي دهند.
رژيم هاي Atkins که به رژيم هاي غذايي کم کالري معروف شده است و تقريبا از رژيم هاي قديمي و تا حدودي کارامد به شمار مي رود نيز به دليل اينکه رژيم هاي غذايي شناخته شده و يا دست کم پر آوازه اي هستند در اين بين گاه مورد سوء استفاده همين سودجويان مترصد فرصت قرار مي گيرد ولي به راستي اين رژيم هاي Atkins چيست؟
تاريخچه Atkins
دکتر Robert C. Atkins در سال 1955 در رشته قلب و عروق از دانشکده پزشکي Cornell فارغ التحصيل شد و رژيم غذايي انقلابي و پر سر و صداي خود را نيز در سال 1972 پي ريزي کرده و به جهانيان عرضه کرد.
اساس کار رژيم هايي که وي آن را پي ريزي کرده بود حول محور محدود کردن مصرف قند و نشاسته مي چرخيد. او سرانجام در سال 2003 درگذشت.
همانگونه که مي بينيد رژيم هاي غذايي Atkinsکه به نام پايه ريز اين رژيم ها نيز نامگذاري شده است از قديمي ترين رژيم هاي غذايي مدرن به شمار مي رود و چيز تازه و جديدي نيست.
شايد جالب است دليل *** پايه گذاري اين رژيم ها را نيز بدانيد. او بر اثر سر خوردن روي يخ و بر اثر ضربه اي که به سرش وارد شد درگذشت وگرنه از سکته قلبي و ناراحتي عروقي و غيره نبود.
آيا رژيم هاي غذايي Atkinsموثر هستند؟
عده زيادي از افراد هستند که نامي از اين رژيم ها به گوش شان نخورده است و عده زيادي نيز در اين وسط هستند که به دليل محبوبيت اين رژيم هاي غذايي، هر آنچه که از خود در مي کنند را به نام اين رژيم ها به خورد مردم مي دهند!
ولي در مورد اين رژيم هايي غذايي، افرادي که آن را مي شناسند همواره از خود و از ما مي پرسند آيا اين رژيم ها واقعا اثر هم مي کنند؟
شکي در اين نيست که اگر رژيم هاي غذايي کنترل شده و کم قند را رعايت کنيد خواه و ناخواه از ميزان حجم چربي هاي زايد بدن نيز کاسته خواهد شد!
ولي کيفيت کار و ميزان کم شدن از چربي هاي زايد است که مسئله ساز شده و رژيم هاي غذايي را از هم متمايز مي کند!
در برخي موارد نيز حفظ سلامت عمومي جسمي و رواني نيز از ديگر مشخصه هايي است که در تعيين کيفيت کار رژيم هاي غذايي مختلف مد نظر بوده است.
رژيم هاي غذايي Atkinsنيز همانند اغلب رژيم هاي غذايي که براي چربي سوزي و براي کاستن از وزن بدن مورد استفاده قرار گرفته و يا توصيه مي شود بر پايه و اساس کم کردن از کالري ورودي بدن در طول روز استوار است.
به دليل اينکه ميزان قند مصرفي در طول روز در اين رژيم هاي غذايي کاسته مي شود مي توان کالري مورد نياز بدن در طول روز را از منابع پروتئيني و در برخي موارد از منابع چربي هاي مفيد تهيه کرد.
سيگنال به مغز
زماني که شما چربي مي خوريد سيگنالي به مغز شما فرستاده مي شود که شما سير هستيد و اين روند حتي در صورتي که به اندازه نياز واقعي بدن تان کالري وارد بدن نکرده باشيد نيز رخ مي دهد و اين مسئله نيز اساس کار اين رژيم ها بوده است.
کتون ها
زماني که شما مصرف قند را به حداقل ممکن مي رسانيد بدن شما از چربي هايي که در خود ذخيره کرده است استفاده کرده و کتون ها را توليد مي کند.
ketosis
اين روند که در شرايط کمبود انرژي و در شرايطي که قند کافي به بدن نرسد اتفاق مي افتد به پديده ketosis معروف شده است و در برخي منابع از اين پديده به عنوان نوعي ناهنجاري متابوليتي نيز ياد شده است!
فلسفه وجودي کتون بادي ها
فلسفه وجودي کتون بادي ها در بدن ما اين بوده است که انرژي مورد نياز براي زنده ماندن اجداد و نياکان مان که دسترسي به مواد غذايي به اين شکل که ما امروزه داريم را نداشته و گاه مدت هاي مديد مجبور به تحمل گرسنگي مي شدند از طريق همين مکانيسم تهيه مي شده است.
پيامدهاي منفي ketosis
زماني که اين سيستم در بدن به کار مي افتد مسلما عوارض و پيامدهاي ناگواري نيز ظهور پيدا مي کند و به همين دليل نيز از اين روند به عنوان نوعي ناهنجاري متابوليتي نيز ياد شده است که از آن جمله مي توان به استفراغ، حالت تهوع، درد معده و اختلال در تنفس اشاره کرد.
رژيم هاي ketosis هيچ گاه معجزه نمي کنند و دکتر ketosis هم جادوگر نبوده است و کل بنيان اين رژيم هاي غذايي بر اين اصل استوار است که آن را تشريح کرديم.
زماني که کالري وارد شده به بدن کمتر از ميزان نياز بدن باشد به مرور زمان با کاهش وزن و با چربي سوزي مواجه خواهيد شد و اين مسئله نيز فيزيک کوانتوم و يا مسئله فيثاغورث نيست که اينهمه پيچيدگي داشته باشد و از ابتدايي ترين تجزيه و تحليل هايي است که در ادراک همه مي گنجد.
گاه ديده شده است که افراد سود جو رژيم هاي هچل هفت و پيچيده و بغرنج با محاسبات من در آوردي در دزهاي ميلي گرمي و ميکرومي از مواد غذايي را به افراد عرضه کرده و ادعاي اعجاز هم مي کنند!
ولي حقيقت اين است که همه چيز در مهار کالري ورودي بدن خلاصه مي شود و هيچ محاسبه و فرمول رياضي چپ اندر قيچي و بغرنجي در اين ميان نيست!
رژيم غذايي متعادل به رژيمي اطلاق مي شود که در برگيرنده مقادير لازم از همه گروه هاي مواد غذايي باشد و در عين حال ميزان کالري ورودي بدن را نيز در حد و اندازه اي که ما در هدف داريم تامين کند همين!
رژيم هاي غذايي ketosis نيز از جادو و جمبل سرچشمه نمي گيرند و از کرات ديگر نيز به زمينيان الهام نشده اند و بر پايه و اساس همين اصل ساده استوار هستند.
نکته
سهمي از کاهش وزني که در نتيجه رعايت کردن رژيم هاي کم کالري رخ مي دهد به سوختن بافت عضلاني مرتبط مي شود و اين مسئله به مذاق خيلي از افراد مخصوصا بدنسازان خوش نمي آيد!
هر چند با تهميداتي مي توان از ميزان انهدام بافت هاي عضلاني در جريان اين رژيم ها جلوگيري کرد ولي متوقف کردن کامل انهدام بافت هاي عضلاني در جريان ايبن رژيم ها ناممکن است.
زماني که حجم عضلاني بيشتري داريم ميزان نياز بدن به انرژي نيز بيشتر خواهد بود و زماني که انرژي ورودي به بدن را محدود مي کنيد مسلما بدن نيز سيستم هوشمند خود را به کار انداخته و براي کم کردن از ميزان نياز خود به انرژي سهمي از بافت هاي عضلاني را نيز قرباني خواهد کرد.
با قرباني شدن سهمي از بافت هاي عضلاي علاوه بر اينکه از ميزان نياز بدن به انرژي نيز کم مي شود مي توان از فرايند سوخت و ساز بافت هاي عضلاني منهدم شده نيز مقادير زيادي انرژي تهيه کرد.
به دليل اينکه رژيم هاي ketosis محدوديت کامل براي مصرف قندها را در نظر مي گيرد و از سوي ديگر ميزان پروتئين و چربي مصرفي در طول روز را نيز تا حدودي افزايش مي دهد مشکلاتي نيز با رعايت کردن اين چنين رژيم هايي ديده شده است.
از جمله اين مشکلات مي توان به بالا رفتن کلسترول مضر بدن اشاره کرد که در برخي موارد و مخصوصا در سنين بالا به ناراحتي هاي قلبي و عروقي ختم مي شود.
اگر چه پاي اين قبيل رژيم هاي غذايي تازه تازه به محافل عمومي چربي سوزي ايراني باز مي شود و سوء استفاده از اين رژيم ها و شاخ و برگ دادن به اين رژيم ها و داستان سرايي در مورد اين رژيم ها دير زماني نيست که در ايران قوت گرفته است ولي بحث در مورد اثر کردن و نکردن و يا مفيد فايده بودن و يا مضر بودن اين رژيم ها از دهه هاي قبل در سطح جهاني در جريان است.
در اين قسمت از مقاله به نمونه باورهاي غلطي که در مورد اين رژيم ها در ين مردم ديده مي شود و گاها افرادي نيز از سر سودجويي و فرصت طلبي به شيوع و قوت گرفتن چنين باورهاي سخيفي کمک مي کنند اشاره اي خواهيم کرد تا بيشتر با اين رژيم ها آشنا شويم.
رژيم هاي غذايي Atkinsو ديگر رژيم هايي که بر اساس کم کردن از مصرف قند استوار است کارايي ندارند؟
اگر منظور شما از کارايي، کاهش سريع وزن فرد باشد بايد گفت که رژيم هاي غذايي Atkinsاتفاقا خيلي هم کارايي دارند!
تحقيقات اخير نشان داده است که رژيم هاي غذايي Atkinsکه بر پايه کاهش گاه افراطي مصرف قند و مصرف چربي و پروتئين استوار است حتي در قياس با رژيم هاي غذايي توصيه شده از سوي انجمن قلب آمريکا که افزودن بر مصرف قند و کاهش ميزان چربي مصرفي در طول روز را پيشنهاد مي کند کاهش وزن سريع تر و بيشتري را سبب شده است.
حتي به تجربه اثبات شده است که رژيم هاي غذايي Atkins در مورد کساني که مشلاتي از قبيل hyperinsulinemia، hypoglycemia و مقاومت انسوليني دارند موثر تر نيز ظاهر شده است!
يادآوري
Hyperinsulinemia به معني افزايش غير طبيعي و بيمارگونه ميزان انسولين بدن و hypoglycemia نيز به معني کمبود غير طبيعي و بيمارگونه ميزان قند در خون است.
ولي اگر منظور شما از کارايي، کاهش ميزان چربي زايد بدن باشد بايد اذعان کرد که رژيم هاي غذايي Atkinsکارايي چنداني ندارند.
بر خلاف آنچه که در برخي موارد ادعا مي شود وزن کم شدن در اثر رعايت کردن رژيم هاي غذايي Atkinsدر اغلب موارد پس از مدت زمان کوتاهي باز مي گردد و به همان اندازه که از افت محسوس وزن در ابتداي کار خشنود مي شويد از بازگشت سريع وزن نيز دچار سرخوردگي مي شويد.

کند شدن روند کاهش وزن
در برخي ديگر از تحقيقات نيز اين نتيجه حاصل شده است که رژيم هاي غذايي Atkinsاگر چه در ابتداي کار با کاهش محسوس و حيرت آور وزن همراه مي شوند ولي پس از مدت زمان کوتاهي که از شروع اين رژيم ها مي گذرد اين کاهش وزن نيز کند تر و کندتر شده و پس از مدت زمان نه چندان طولاني نيز به کل متوقف مي شود!
چاره کار
رژيم هاي غذايي کم کالري (نه در حد افراط) به همراه محدود کردن چربي و افزايش محسوس ميزان پروتئين مصرفي در طول روز اگر با تمرينات هوازي مناسب همراه باشند کاهش تدريجي و واقعي از حجم چربي هاي زايد را در پي خواهند داشت وگرنه رژيم هاي افراطي اين چنيني چيزي به خود فريبي نخواهد بود.
تحقيقات زيادي به اين نتيجه رسيده اند که رژيم هاي غذايي Atkinsموصر واقع مي شوند!
اين دروغ بزرگ را معمولا کساني که از اين قبيل رژيم ها براي کم کردن سريع و در عين حال زود بازگشت و غير واقعي وزن مراجعين که در حقيقت فريب متقاضي اين قبيل خدمات محسوب مي شود استفاده مي کنند سازماندهي مي کنند!
اگر در اينترنت که منبع عظيمي از اطلاعات روز دنياست کلمه رژيم هاي غذايي Atkinsرا جستجو کنيد انبوهي از تبليغات و بازار يابي که از اين رژيم هاي غذايي ارتزاق مي کنند را خواهيد يافت و در اين آگهي ها به تحقيق و يا تحقيقاتي که به نتايجي در تاييد اين رژيم هاي غذايي رسيده باشند نيز گريزي زده شده است!
ولي زماني که به اين تحقيق ها رجوع مي کنيد و آنها را به دقت مي خوانيد در مي يابيد که همه اين ادعاها که در تبليغات ذکر شده است بازي تبليغات است و در حقيقت استفاده ابزاري از نتايج تحقيقات شده است و اصل تحقيق مسائل ديگري را بيان مي کند!
قند مصرفي خود در طول روز را هرگز در اين حد و اندازه که رژيم هاي غذايي Atkinsتوصيه مي کند محدود نکنيد و در عين حال از مصرف افسار گسيخته قند در طول روز نيز جداً خودداري کنيد.